De honden

'Imported 1894' en de reis van de 'Blencathra'

Terug naar startpagina Terug naar algemene keuzepagina Terug naar hondgerelateerde keuzepagina

decoratie thumbnail

mail to oldsam.info for information on this site Ga terug naar de vroege periode
Verder naar de pagina over de eerste importen
Ga verder naar de pagina's over de vroege situatie in Nederland
Ga verder naar de pagina met oude artikelen (let op: frames!)
Ga verder naar het verhaal over de foto 'Imported 1894'

spacer

In het boek 'The Samoyed' uitgegeven door The Samoyed Association staat een interessant stukje tekst van de hand van Geoff Grounds, de eminente historicus van het ras. De tekst luidt onvertaald:

"An all white one from West Siberia, brought in by Captain Labourn Popham, was photographed rather fuzzily and the print inscribed, 'Imported 1894' and 'The type I want'. No doubt it was, for the well known picture shows a medium sizes, well balanced white dog, a broad skull, smallish well set ears and an apparently well constructed body."

Tot zover Geoff Grounds. Er staat ook een foto bij met als onderschrift: The import from West Siberia, 1894. De foto ziet er inderdaad zoals Geoff het noemt 'fuzzily' (dat ik maar vertaal als 'wazig') uit.

Imported 1894, The type I want.
The import from West Siberia, 1894

Het tekstje roept vragen op: Er staat niet bij wáár in West-Siberië de hond is gehaald, of onder welke omstandigheden de hond leefde. Het roept ook de vraag op aan welk volk van de Samojeden deze hond heeft toebehoord en waarom de degeen die deze hond geímporteerd heeft, Captain Labourn Popham, daar was. Het lijkt dus het weer verhaal te zijn van al die onbekende importen aan het einde van de 19e eeuw, waar wij nu uitsluitend foto's van zien zonder er verder iets vanaf te weten, hoe interessant dat ook had mogen zijn.

Toch is dit in dit geval niet waar. Het is zelfs de best gedocumenteerde van al die hele vroege importen en er hangt een hele voorgeschiedenis aan vast, waarbij de aanleg van de Trans Siberische Spoorweg een centrale rol speelde.

Voor een deel van het traject moesten de rails uit Engeland komen. Het bezwaar was echter dat de spoorstaven te lang zouden zijn om te transporteren via de bochtige routes over land en met de gebleken mogelijkheid om scheepsladingen via de Noordelijke zeeroute de Jenissei te bereiken werd besloten om de lading via deze weg te transporteren.
De Engelse kapitein Joseph Wiggins, die deze route al een aantal keren had bevaren was daarom de aangewezen man om ze te vervoeren!

Captain Joseph Wiggins
Captain Joseph Wiggins

Wiggins zou deze prestigueuze maar gevaarlijke tocht waar veel op het spel stond maar waar ook in de Kara Zee altijd de kans bestond om door het pakijs te worden ingesloten, niet met een enkel schip maken.
Er zou een konvooi gevormd worden van zes schepen nl de Engelse schepen 'Orestes' met Wiggins als gezagvoerder en de 'Blencathra' - een schip dat geëigend werd door Francis W. Leybourne Popham en die de tocht uitsluitend mee zou maken als een pleziertripje om er jagen - drie schepen die de 'Russische Vrijwillige Vloot Compagnie' had laten bouwen in het Schotse plaatsje Dumbarton en nu gereed waren om de tocht te aanvaarden. Als laatste was er de 'Minusinsk' die de vloot zou begeleiden.

De tocht van de 'Blencathra' verliep voorspoedig.
Ze vertrok uit Appledore op 25 juli 1893 onder bevel van kapitein Brown. Aan boord waren behalve de eigenaar ook nog een paar gasten van deze: Mr. en Mrs. James en Helen Peel, nazaat van de vroegere premier Sir Robert Peel en aan wie wie veel gegevens over dit verhaal te danken hebben.
In Vardø wachtte reeds de 'Minusinsk' in de haven waar op 7 augustus ook het schip 'Orestes' onder bevel van Joseph Wiggins arriveerde.

Aan boord van de 'Orestes' was ook Frederick George Jackson die zijn solotocht per slede over land van Khabarova aan de noordkust naar Archangelsk wilde maken om ervaring op te doen in de Arctische winter voor zijn latere expeditie naar Franz Joseph Land (bekend als de Jackson-Harmsworth Expeditie).
Tien dagen later kwamen ook de 3 Russische stoomschepen aan die net nieuw waren gebouwd in Schotland. Het konvooi was kompleet.
Op 22 augustus voeren de drie Russische schepen en de Minusinsk uit de haven van Vardø, een dag later gevolgd door de Orestes en de Blencathra die direkt doorvoeren naar de Straat van Waigatz.

Helen Peel spacer impor_francisleybournepopham.jpg - 22953 Bytes
Helen Peel                                            Francis W. Leybourne Popham

Op 27 augustus kwam de 'Blencathra' aan bij het eiland Waigatz ten zuiden van Nova Zembla maar wegens sterke mist werd er eerst geankerd in een beschutte baai waar ook de drie Russische schepen al lagen te wachten samen met het Russische oorlogsschip Nayesdnik dat daar heen was gestuurd om de bemanning van de drie Russische schepen te voorzien van winterkleding en voedsel. Een dag later, op 28 augustus, voegde ook de 'Minusinsk' zich bij het gezelschap.
Het konvooi bleef twee dagen in de baai liggen en voer toen de mist opgetrokken was verder naar Khabarova aan de aan de overkant van de Straat Waigatz. Deze zeestraat werd aan het eind van 16e eeuw door de Engelsman Pet 'Yugor Straight' genoemd en door Willem Barentsz 'Straat Nassau'.

Topgrafische kaart van de positie van Khabarova
Kaart met de positie van Khabarova

Khabarova was niet meer dan een gehucht met een kerkje, vier huizen en een opslagloods van de Siberische handelaar Sibiriakov, dezelfde die een aantal jaren daarvoor nog een premie had uitgeloofd aan Wiggins mocht het toen lukken om de monding van de Ob te bereiken.
In de zomer waren bij Khabarova veel Samojeden die daar het eind van de rendiertrek afwachten. Zij bleven op het vaste land wonen terwijl de rendieren ondanks de sterke stroming de Straat van Waigatz overzwommen naar het eiland Waigatz.

Het moet een stuk stiller zijn geweest in Khabarova tijdens het bezoek van Wiggins en de zijnen dan een aantal weken daarvoor toen Fridtjof Nansen daar ook een paar dagen had vertoefd (Nansen verbleef van 30 juli tot 3 augustus in Khabarova, waar 34 luid blaffende honden op hem wachten die via bemiddeling van de eerder genoemde broers Wardropper uit Tjoemen door Alexander Iwanowitsch Trontheim naar heen waren gebracht).

Er werd niet lang in Kabharova verbleven door de 'Orestes', slechts een paar uur omdat Wiggins in de verte drijfijs aan zag komen en haast wilde maken om dit te vermijden. Toch was er nog gelegenheid voor Helen Peel om nog een tweetal sledetochtjes in de buurt te maken.

Ondertussen was Mr. Jackson bezig zijn persoonlijke eigendommen en levensmiddelen, die hem verscheidene maanden moesten voorzien, van boord te halen. Hijn nam zijn intrek in het huis van de priester, en zijn kamer, naast die van de priester, leek mij comfortabel genoeg, hoewel het alleen maar was voorzien van de elementaire levensbehoeften.
(Helen Peel, Polar Gleams, 1894)

De 'Blencathra' vertrok gelijk met de 'Orestes'. Maar die paar uur dat de 'Orestes' in Khabarova was geweest waren niet voldoende geweest om alle spullen voor de expeditie van Jackson aan land te brengen:

Ik werd geconfronteerd met een lastig probleem, en ik zat eerlijk gezegd een beetje in de penarie. We waren erg gehaast aan land gegaan en mijn spullen waren aan land gebracht voor dat ik de tijd had gekregen om ze na te kijken. Tijdens het doorlopen van de pakketten kwam ik er achter dat een aantal van mijn meest waardevolle levensmiddelen in het schip waren achtergebleven en dat door de onachtzaamheid van degenen die de taak hadden om ze aan land te brengen al mijn boter en kaas met de 'Orestes' was vertrokken naar de Jenissei.
(Frederick George Jackson, The Great Frozen Land, 1895)

Frederick George Jackson
Frederick George Jackson

Na een rustige tocht over de Kara Zee werd op 2 september de Golf van de Jenissei bereikt en de volgende dag werd aangelegd bij het plaatsje Golchika aan de rechteroever van de rivier.
Hier moesten de spoorrailsen en andere goederen worden overgeladen op rivierboten voor het verdere transport naar Jenisseisk.
Om aan genoeg mankracht te komen had de Russische overheid een aantal Russische bannelingen gezonden die samen met de bemanning van de schepen voor het overladen zouden zorgen. Dat overladen liep voortdurend vertraging op doordat er zware stormen opstaken.

Golchika aan de Jenissei
Golchika aan de Jenissei

Golchika was in die dagen, net als veel andere plaatsen in het Arctisch gebied, niet veel meer dan een gehucht met een aantal houten huizen omringd door de tenten van Samojeden. Op 3 september ging het gezelschap aan land om een bezoek te brengen aan de Samojeden van Golchika.
Zij werden hierbij begeleid door de Russisch-Orthodoxe priester. Op dit punt zal ik het verslag van Helen Peel letterlijk volgen:

"Bij het bereiken van een houten hut, welke de grootste van de groep was, stapten wij naar binnen om de bewoners te bekijken. Bij het openen van de deur drong een dodelijke, verpestende atmosfeer tot ons door. In feite is de geur van de Samojeed zo typisch voor deze mensen en zo walglijk en overweldigend dat het elke beschrijving tart. Ondanks dat gingen wij naar binnen en ik voel me gerechtigd te zeggen dat niet minder dan 25 menselijke wezens, mannen, vrouwen en kinderen zonder aanzien des persoons opeengepakt lagen"

"Naast de kamer waar alle inheemsen opeengepakt lagen was een erg schone, gezellig uitziende kamer die bewoond werd door de priester. Het zag er erg comfortabel uit, met de onvermijdelijke "ikoon" of heilig schilderij in een hoek opgehangen. We waren verplicht om een paar minuten te blijven zitten en hij bood ons verfrissingen aan die wij echter afsloegen. Golchika scheen vergeven te zijn van de Eskimohonden, de meeste van hen waren wit en leken erg op wolven en zij braken van tijd tot tijd uit in een onwelluidend wolfachtig gehuil. Een van hen was uitermate mooi en Mr Popham, die al had aangegeven er een te willen aanschaffen kreeg deze bij vertrek cadeau."

Hier kunnen we ons relaas van "Imported 1894" in feite stoppen. Rest alleen te vermelden dat de Blencathra veilig terugkeerde in het Schotse Dundee op 7 november 1893.
Kijken we nu nog een keer naar de afbeelding zoals die afgebeeld staat in 'The Samoyed' dan weten we nu dat de inscriptie 'Imported 1894' fout is.
Het had moeten zijn:

Imported November 7th, 1893
obtained at golchika, siberia, on september 3rd 1893, imported into england november 7th, 1893